Samiweng. Daniw. Sarita. Salaysay. Damdamag, Kdpy.

Dec 12, 2025

NO APAY A MARIKNA TI PUDNO NGA ANAG TI PASKUA ITI FILIPINAS?



SANGAPULO ket dua pay nga aldaw, Paskuan!
Iti sadino man a lugar ti papanam, makita dagiti nadumaduma a klasena a dekorasion ti Paskua, dagiti ayug ti Paskua a maipatayab iti tangatang ken nagkaadu a tattao a mapan aggatang iti supermarkets, malls wenno groceries para ti regalo ken taraon nga agserbi iti kaaldawan ti Paskua.
Kadakami, napatakdermin ti krismas tri a nadekorasionan iti nadumaduma ti marisna a christmas balls ken lights. Nabungon metten dagiti regalo a naipasirok iti christmas tree a para kada tatang ken nanang, manang ken manong, ni ading ken uray pay da lolo ken lola, dagiti kabagian, gagayyem ken am-ammo.
Kaligakuman ti amin iti pamilia ti makakita iti white christmas, ngem kasano, awan met niebe iti Filipinas. Ken uray pay no adda amin dagitoy a dekorasion ken agkakapintas a mabuya a silaw, no saan nga agdedenna ti pamilia iti kaaldawan ti Paskua, kasla man awan ti anagna dagitoy kenka. Kasla eppes a dawa nga awan man ti maiburayna.
Kailiwko ketdi ti Paskua iti Filipinas, iti sidong ti nabati a kabsatko nga adda pay laeng sadiay, dagiti kaannakak, kabagian, gagayyem ken am-ammok. No saludsodem: Ania aya ti espesial a maipanggep ti Paskua iti Filipinas?
Saanmo a marikna ti pudno nga anag ti Paskua agingga a dimo maekspiriensa daytoy iti Filipinas.
Mangrugi iti Disiembre 16 [rugi ti Misa de Aguinaldo] ken agngudo iti Enero 2 wenno 4. No dadduma, yuray dagiti Filipino ti "Three Kings" sakbay a maibaba dagiti christmas decorations.
Makuna ti Filipinas ti kababayagan a pagilian a mangrambak ti Paskua iti intero a sangalubongan.
Iti Disiembre 16, mairugi ti panag-novena iti siam nga agsapa wenno tay makuna a "Simbang Gabi wenno Misa de Aguinaldo." Makipaset ti amin a tao iti amin nga edad, uray no agtawen iti lima wenno limapulo ket lima, baknang wenno pobre-- mapan makipagrambak iti pannakaipasngay ti Mannubbot.
Dagiti dadduma a Filipino, no mabalin, saanda kayat ti agliway ti uray maysa nga aldaw iti pannakimisa ti Misa de Aguinaldo. Pamatian, no makompleto ti pannakimisa manipud iti Disiembre 16 agingga iti 24, maipaay kenka dagiti kalikagummo wenno tarigagaymo iti biag. Mangrugi ti misa iti alas tres media wenno alas kuatro iti nasapa a bigat.
Makita dita dagiti agayan-ayat, ti sibubukel a pamilia a magmagna nga agturong iti simbaan. Wenno dagiti agbabarkada ken aggagayyem, ken uray pay da lolo ken lola. Narruay ken reprep dagiti tao iti uneg ti simbaan. No maminsan, awan ti iitiitan.
Ket apaman a malpas ti misa, sangsangkamaysa nga agiinnunna a mapan iti kalsada nga ayan dagiti magatang a kas ti bibingka, kutsinta, puto bumbong, salabat, arroz caldo, lugaw, hot cocoa wenno kape. Nalamiis met ti klima iti bulan ti Disiembre, nangruna iti nasapa a bigat.
Saan la a dayta, adda met dagiti mapan agpaskua wenno christmas carolers. Ubbing, agtutubo ken uray pay dagiti nataengan agpaskua, mapan bumalaybalay iti tunggal rabii [ken uray pay iti nasapa a bigat kalpasan ti Misa de Aguinaldo] manipud Disiembre 16 agingga iti 24. No napintas ti panagkanta dagitoy, addan kenka a bumalay no mano ti kayatmo nga ited kadakuada. Ti agaun nga ayat manipud iti puso-- kasta ti anagna.
Malagipko ketdi no kasano a rinambakan ti pamiliak ti Paskua, idi mangrugiakon nga agbarito. Dakkel a panagtitipontipon ti inangay ti pamilia iti bisperas ti Paskua. Nairaman ditoy dagiti kasinsin ken asideg a kabagiak.
Kadakami nga ubbing idi, ur-urayenmi iti tengnga ti rabii [ta masansan nga agatendarkami pay nga umuna ti Nasantoan a Misa iti oras ti alas dies]. Kunkuna ngamin idi dagiti natataengan a no maturogka, dimo makita ni Santa Claus. Awan regalom kenkuana.
No dadduma, agkaankami nga umuna sakbay iti tengnga ti rabii. Kalpasan ti pannangan, maluktan dagiti regalo iti eksakto ti oras ti alas dose iti rabii.
Iti family house dagiti dadakkelko iti siudad ti Laoag ti masansan a pakaangayan ti panagtitipon ti pamilia. Maidasar iti lamisaan dagiti nagkaadu ti klasena a taraon a kas iti christmas ham, Filipino spaghetti, lumpia, fruit salads, inapo, adda pay bread, pancit, litson manok wenno baboy ken mainum a kas iti coca-cola wenno pepsi, serbesa, gin, arak ken arak ti basi.
Kalpasan ti panagpiestami kadagiti naidasar a taraon, tunggal pamilia ti agsisinnukat ken manglukat iti regalo. Masapul nga aggigiddan ti pannakalukat dagitoy a regalo. Kalpasanna, agtututongtong dagiti nataengan, agsala wenno agbuya iti telebision dagiti agtutubo ken agay-ayam dagiti ubbing.
No madanonen iti oras ti alas dos media wenno alas tres, agdudungsanton ti amin. Dagiti dadduma, maiturogda iti nagtugawanda a sofa gapu ti bannog ken paksuyda. Adda agawid, adda met agbati.
Ket iti sumuno nga aldaw, agriingkami nga ubbing a nasapa ta ibaondakami dagiti dadakkelmi a mapan bumalaybalay nga agkatok iti ridaw dagiti karruba tapno dawatenmi ti aginaldomi.
Iti bisperas ti Baro a Tawen, kas met ti panagrambakmi iti Paskua, aguraykami agingga a magtengan ti tengnga iti rabii.
Nadumaduma ketdi ti mangngegan a paputok wenno palpalibbaang. Adda dita ti rebentador, triangle, super lolo, kanyon bamboo, kuwitis ken uray pay ti loses.
Dagiti dadduma, iruarda dagiti stereo component sa agpatokarda iti napigsa. Adda mangsindan ti lata wenno galba sa maigalut iti likudan ti bisikleta wenno motorsiklo kalpasanna, guyudenda wenno mapan ipalpalawlaw iti kalsada. Naringgor iti aglawlaw ngem anian a ragsakna! Uray kasano't kapuskol ti asuk manipud kadagiti paputok, arya, manso latta!
Nupay awan niebe iti Filipinas, panagkunak, ditoy pay laeng ti pakariknaan ken pakakitaan no kasano ti karambak ti Paskua no idasig iti sabsabali a pagilian.
Pudno, awan ti niebe, adda pabo ngem manmano, awan ti sub-zero a temperatura ti klima, ngem, naidumduma ken simple a pannakarambak ti Paskua a maibagay kadagiti Filipinos.
Ngem uray no adda amin dagiti taraon ken adu a klasena a selebrasion, saantay' koma a lipatan nga uray sadino ti ayantayo, ti panangrambaktayo iti Paskua, laglagipentayo a ti sentro dagitoy a ragragsak ket maipuon iti pannakaipasngay ni Jesu-Kristo.**
.
.
.
.
.
NO APAY A MARIKNA TI PUDNO NGA ANAG TI PASKUA ITI FILIPINAS?
Rudy Ram. Rumbaoa
samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

#paskua #anag #filipinas #novena #marikna #krismastri #dekorasion #misaaguinaldo #misadegallo #mannubot #threekings #disiembre #taraon #artikulo #impormatibo #tradision #kultura #pamilia #panagkaykaysa #santaclaus #regalo #ayat #pateg #rudyramrumbaoa

[Nabulod ti ladawan a nausar]


 

Dec 1, 2025

Paskua Manen



Ikidemmo dagiti matam
Ket padasem a panunotennak
Ammok a nakaadayokan
Ngem umayakto manen iti sabali a bigat
Ladawamto ti mabati a pakalaglagipak
Sika ti bagnos ti imahinasionko
A mangsapul iti kaipapanak
Ta uray no nadawel ti rabii
Adayo ti paraiso
Mamatiak iti agnanayon
Sumingising ti baro a namnama.
Wen, urayek ti aldaw a panagsublim
Ket mautobmo ti kinapateg
Daytoy ayatko ita a Paskua.
.
.
.
.
.
PASKUA MANEN
Rudy Ram. Rumbaoa
Karaman iti libro nga AWENG: Antolohia Dagiti Napili a Daniw ken Sarita Dagiti Mannurat iti Bacarra [2008]
samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

#ilokodaniw #paskuamanen #aweng #antolohia #napiliadaniw #sarita #mannurat #bacarra #2008 #samiweng #ayat #rudyramrumbaoa

[nabulod ti ladawan a nausar]



Nov 29, 2025

Ita Nga Aldaw



agtalek ngem agannad
gapu ta no dadduma
uray ti bukodmo a ngipen,
kagatenna ti dilam...
.
.
.
.
ita nga aldaw
rudy ram. rumbaoa
sab. 29 nob. 2o25
wailuku, maui

#itangaaldaw #agtalek #agannad #kagaten #rudyramrumbaoa #samiweng #ayat

[nabulod ti ladawan a nausar]



Nov 28, 2025

Nagyamanda Met




Uray dagitoy taraken nga aso ken pusa ti karrubak nga haole ken hapon, nagyamanda met idi kalman nga aldaw ti “thanksgiving,” piman.

Ala wen.
.
.
.
.
.
Ti La Adda, No. 149
Nagyamanda Met
Rudy Ram. Rumbaoa
samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

#aldawtipanagyaman #thanksgiving #nagyamandamet #taraken #aso #pusa #tilaadda #rudyramrumbaoa

[nabulod dagiti ladawan a nausar]


 

Nov 27, 2025

Aldaw ti Panagyaman


ALDAW TI PANAGYAMAN, sapay la koma ta agari ti kappia iti sangalubongan nangruna iti pagilian a Filipinas. Piman...

Wen, panagyaman iti Dios iti inpaayna a bendision. Panagyaman iti pamilia nangruna kadagiti nagannak, ta no saan a gapu iti ayatda, asinotay' koma ita? Panagyaman kadagiti kakabsat, nasinged iti pamilia, gagayyem ken am-ammo ta isuda ti inspirasion tapno matun-oyan dagiti arapaap. Panagyaman met iti lugar nga ayantayo ita--- agyamantayo gapu ti panangawatda kadatayo a makipagili kadakuada.

Kasta met a ditay' koma lipatan wenno ilaksid ti agyaman kadagiti Appo a Sakada, isuda ti rangtay ti nakaumayantayo iti isla ti paraiso, Hawaii.

Agyamantayo!
.
.
.
.
.
Aldaw ti Panagyaman
Rudy Ram. Rumbaoa
Hue. 27 Nob. 2o25
Wailuku, Maui
samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

#panagyaman #aldawtipanagyaman #bendision #dios #sagut #naawat #givethanks #thanksgiving #givethankstothelord #samiweng #ayat #nov27 #rudyramrumbaoa

[Nabulod ti ladawan a nausar]


Nov 26, 2025

Ti La Adda



Anak-ti-diablo! Sabalin sa met a puli
daytoy pabo a linutok, yos! 
Umis-isem ti langgong!
.
.
.
.
.
Ti La Adda
Rudy Ram. Rumbaoa
Hue. 27 Nob. 2o25
Wailuku, Maui
samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

#tilaadda #pabo #thanksgiving #holiday #panagyaman
#rudyramrumbaoa #samiweng #ayat



 

Ita Nga Aldaw



PANAGYAMAN, kunak kad lattan. Diak inikkan ti aldawna, ngamin mabalinka met nga agyaman iti inaldaw [nga awan pilpilien wenno tudoenna nga aldaw a kas koma iti Thanksgiving Day a kadawyan ken naruamen a rambakantayo nga aldaw ti panagyaman] no kayatmo ti agyaman a kas pagyaman kadagiti inawat/naawatmo a bendision [nga aggapu iti Dios], wenno daytoy ket naindagaan a sagut/parabur/naparaburanka iti nasayaat a panagbiag, estado ti biag, salun-at wenno ania dita.

No siak a maysa, saanen [a nasisita] nga ipan ti naragsak/ragsak ta saan amin a panangyebkas/panangipeksa ti panagyaman ket ragsak amin ti itdenna. Mabalin met nga agyaman ti naliday a tao, ken/wenno dagiti nakurapay/marigrigat, dagiti saan a naparaburan iti nasayaat a panagbiag, dagiti agkalkallautang iti estado ti biag, dagiti masakit ken amin-amin a mayat nga agyaman.

Maymayat ketdi latta koma[n] no "Blessed Thanksgiving" ta ammom no sino ti pudno a pagyamyamanam...

Awan met ketdi, kunak lang.
.
.
.
.
ITA NGA ALDAW
Rudy Ram. Rumbaoa
Hue. 27 Nob. 2o25
Wailuku, Maui
samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

#itangaaldaw #nobiembre27 #panagyaman #agyaman #holiday #thanksgiving #agyamanitidios #agyamanitiapo #rudyramrumbaoa #samiweng #ayat
[Nabulod ti ladawan a nausar]


 

Nov 25, 2025

Happy Birthday, Ethan Boy!



Nalayog ti arapaapmo, ETHAN BOY,
ta makitak ti turong dagiti matam.
Patiek, magun-odmo no ana man dayta, barok.

Iti daytoy nga aldaw, kayatka man a kablaawan
iti "NARAGSAK KEN NAGASAT A PANAGKASANGAYMO
ITA NGA ALDAW!"
.
.
.
.
.
Naragsak ken Nagasat a Panagkasangaymo
Ita Nga Aldaw!
Rudy Ram. Rumbaoa
samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

#birthday #birthdayboy #givethanks #giftoflife #givethankstothelord
#enjoythismoment #enjoylife #birthdaycelebration #nov26 #ethanboy
#xaviernate #rudyramrumbaoa




Nov 15, 2025

Dagiti Puted a Daniw



4.
nasaysayaat nga amang ti mangted a siuulimek, ngem
ti mangted nga agallangogan manipud iti boses dagiti gagayyem...
.
.
.
.
.
naadawaw iti paset ti daniw
22 a daniw [ti biag]
rudy ram. rumbaoa
samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

#putedadaniw #daniwiloko #22adaniw #biag #nasaysayaat #siuulimek #agallangogan #boses #samiweng #ayat #rudyramrumbaoa




Kunak Man




kas da la ramay ti tao dagitoy ramut a nagkapet iti lubong. adda kadi iparparipiripna iti agdama a panawen?
.
.
.
.
.
kunak man
rudy ram. rumbaoa
samiwengkenayatnirudy.blogspot.com
samiwengkenayatnirudy.blogspot.com
[nabulod ti ladawan a nausar]

#ramut #roots #nagkapet #ramay #fingers #lubong #paripirip #panawen #rudyram.rumbaoa

Nov 13, 2025

Ita Nga Aldaw



daydi ti naudi a taldiapko kenka:
inem-em-emak liday a mariknak
idi linikudak ti bukod a pagilian
nagtawataw para iti masakbayan,

ngem patiek dinakto lipatan
imbatik tugot iti nakamulagatan
ta agsubliakto met la iti dennam.

tunggal rabii imdengak samiwengmo
a mangep-ep iliw ditoy barukongko,
gangannaet a lugar kawaw panunotko
makawaak unay iti bara ti arakupmo-
.
.
.
.
.
ita nga aldaw
rudy ram. rumbaoa
hue. 13 nob. 2o25
wailuku, maui
[nabulod ti ladawan a nausar iti Iloco Moto Vlog]